Xesús Manuel Marcos O bebedor de rakia Edicións Xerais de Galicia, Vigo, 2011, 166 páxinas, 16,15 €
Ao pouco de ir avanzando na lectura desta novela matinaba no rendible e produtivo que podería resultar unha análise comparativa entre O bebedor de rakia, a última novela de Xesús Manuel Marcos (Seoane do Courel, 1967), e outros tres libros que tamén afondaron no seu día nos efectos da guerra dos Balcáns desde distintas perspectivas e xéneros como foron o que o fotoxornalista Delmi Álvarez publicou no ano 1994 baixo o título de Reporteiro de guerra en Iugoslavia; o magnífico Ruído. Relatos de guerra (1995) de Miguel Anxo Murado e o non menos interesante A desintegración de Iugoslavia de Carlos Taibo (2001)..., propostas todas elas que ben poderían estar introducidas polo famoso poema “Soldado” de Celso Emilio Ferreiro, aquel que comeza dicindo “Tiña os ollos azules poboados de preguntas”, pois todos eles afondan con acerto nesta temática. Este volume, abeirado á ficción pero con evidentes ancoraxes na realidade histórica, volve os ollos de novo a aquelas historias que conmocionaron o mundo, a aqueles topónimos e lugares que, durante algún tempo, mantiveron a atención da sociedade -Mostar, Dracevo, Split, Ploce, Saraxevo, Divulxe, Xablanica...- e faino atendendo en gran parte aos terribles e cruentos sucesos alí ocorridos, mais tamén ás consecuencias que produciron as vivencias que Alberte Ferreiro sufriu ao longo de varios meses, incorporado nunha daquelas chamadas “misións humanitarias”. A factura técnica da novela resulta, ao meu ver, todo un acerto ao distribuír a voz do protagonista a través dun longo monólogo no que evoca e tira do nobelo das lembranzas máis traumáticas da súa experiencia persoal, tras pasar unha noite ingresado nun calabozo por un motivo que se albisca, pero que non se desvela ata a conclusión. Polo medio outra voz, nun momento clave para o protagonista no que agarda un xuíz ausente, rememora e actualiza boa parte da historia que se relata, con transparencia e sen evitar tampouco o que pode resultar máis doloroso pois calquera sentiría como falso non espellar a violencia que xerou todo este conflito. O bebedor de rakia, ademais, exhibe un rexistro lingüístico que “recupera” termos que non se adoitan atopar na prosa actual e permite que o lector camiñe con paso firme por un discurso poboado de numerosas metáforas e comparacións de trasfondo militar ou bélico que fai gañar verosimilitude a ese exercicio liberador, tras tantos anos de silencio, no que se reflexiona sobre o devalar dunha vida, dalgún xeito mortificada, mais tamén sobre a identidade, arredor da vida militar e a civil, sen esquecer como se sosteñen as relacións persoais neses contextos ou como é a supervivencia en condicións extremas e como se soporta o contacto co lado máis escuro da guerra. A novela, que agocha nesa bebida chamada “rakia” o símbolo dunha “granada anticarro” que se “lanzaba á blindaxe” do cerebro do protagonista, retrotrae e actualiza a memoria dun conflito recente e das súas consecuencias construíndo unha biografía de alguén que se converte nun “alieníxena refractario a todo sentimento” que puido, que pode, ser calquera, percorrendo os sucos das cicatrices que a guerra deixou. Baixo o título de "Os sucos das cicatrices que a guerra deixou" este texto publicouse no suplemento Culturas, de La Voz de Galicia, 0 2 de abril de 2011.
Sem comentários:
Enviar um comentário